Po przeczytaniu tego artykułu, dowiesz się:

Gdzie szukać przepisów dotyczących upadłości konsumenckiej?

W Polsce nie obowiązuje oddzielna ustawa poświęcona tylko upadłości konsumenckiej.

Przepisy o upadłości konsumenckiej w Polsce znajdują się w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe. Ustawa ta reguluje postępowanie upadłościowe osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Postępowanie upadłościowe ma na celu oddłużenie upadłego i umożliwienie mu rozpoczęcie nowego życia bez długów.

Jeżeli masz zobowiązania finansowe, których nie jesteś w stanie spłacać terminowo np. wpadłeś w spiralę zadłużenia, pewnie rozważasz upadłość konsumencką.

Poniżej przedstawiam typowe sytuacje, jakie często łączą upadłych:

• zadłużenia z różnych źródeł (np. pożyczki prywatne, z banków, parabanków i chwilówek);
• początkowo pożyczki były spłacane, z czasem upadły nie miał za co spłacać pożyczek, co spowodowało powiększenie zadłużenia z uwagi na karne odsetki, a czasami zwiększenie zadłużenia z powodu zaciągania kolejnych pożyczek na spłatę poprzednich (powstaje spirala zadłużenia);
• wysokość zadłużenia wraz z odsetkami zbliża się do osiąganego dochodu, a nawet go przekracza;
• utrata pracy, problemy ze znalezieniem stabilnego zatrudniania (związane ze stanem zdrowia, wykluczeniem geograficznym, posiadaniem dzieci);
• z dłużnikiem kontaktują się windykatorzy, którzy wzywają do zapłaty i grożą zabraniem majątku;
• niektóre długi zostały sprzedane przez wierzycieli innym podmiotom, więc dłużnik do końca nie wie, komu ma spłacać zadłużenie i w jakiej wysokości, co sprawia, że czuje się bezradny;

Jakie są przesłanki ogłoszenia upadłości (czy możesz wnosić o ogłoszenie upadłości?)

Warunkiem ogłoszenia upadłości, tak zwaną przesłanką pozytywną jest niewypłacalność dłużnika, co wynika z art. 10 ustawy Prawo upadłościowe:

Art.  10.  [Upadłość niewypłacalnego dłużnika]
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.
Dłużnika uznaje się za niewypłacalnego, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, to znaczy jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące (art. 11 ustawy Prawo upadłościowe):

Wyciąg z Art.  11.  [Pojęcie niewypłacalności]
1. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
1a.     Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pienię

W określonych przypadkach, pomimo niewypłacalności dłużnika, Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości. Nastąpi to w szczególności w następujących przypadkach:

• jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów;
• w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;

Celem postępowania upadłościowego jest spłata zadłużenia, jakie ciąży na dłużniku. Postępowanie upadłościowe ma służyć jak najpełniejszemu zaspokojeniu wierzycieli. Jeżeli więc majątek dłużnika nie jest wystarczający nawet na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarczy wyłącznie na takie koszty, sąd ma niestety obowiązek oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości.

Wynika to z faktu, że sąd upadłościowy ma przede wszystkim obowiązek dbać o ochronę interesów wierzycieli, nie dłużników. Jeżeli dłużnik nie ma żadnego majątku,  to postępowanie to nie będzie w żadnym stopniu służyło interesom wierzycieli. W takiej sytuacji Sąd oddala wniosek o upadłość, bo prowadzenie takiego postępowania byłoby bezcelowe.

Wyciąg z art. 13.  [Obligatoryjne oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości]
1. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów.
2. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Jakich formalności trzeba dopełnić, by Sąd ogłosił upadłość?

Dłużnik, który chce ogłoszenia swojej upadłości, powinien złożyć do właściwego Sądu wniosek o upadłość, który zostanie rozpoznany przez Sąd.

Wniosek o ogłoszenie upadłości składa się na formularzu (dostępnym tutaj: POBIERZ)

Treść wniosku o upadłość wyznacza art. 491²  ust. 4. Prawo upadłościowe:

Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:
1)       imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika, a jeżeli dłużnik nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
1a)     NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
2)       wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
3)       wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
4)       aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
5)       spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
6)       spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;
7)       listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
8)       informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
9)       informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
10)     informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
11)     oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Ile czasu trwa ogłoszenie upadłości w Białymstoku?

Samo ogłoszenie upadłości to pierwszy etap postępowania upadłościowego. Rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości trwa stosunkowo krótko. Można przyjąć, że zwykle nawet najbardziej obłożone sprawami sądy wydają postanowienia w ciągu kilku miesięcy. Sąd Rejonowy w Białymstoku działa całkiem sprawnie – postanowienie o ogłoszeniu upadłości może zostać wydane nawet w ciągu tygodnia.

Z art. 27 ust. 3 ustawy Prawo upadłościowe wynika zaś, że sąd powinien wydać postanowienie w sprawie upadłości w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku. Termin dwumiesięczny ma jednak charakter jedynie instrukcyjny. W rzeczywistości często sąd wydaje postanowienie po upływie dwóch miesięcy.

Dłużej trwa samo postępowanie po ogłoszeniu upadłości, którego celem jest ustalenie planu spłaty dłużnika. Na długość postępowania wpływ ma wiele czynników: zachowanie dłużnika, współpraca z syndykiem, wielość wierzycieli, majątek dłużnika podlegający zbyciu.

Kto wybiera syndyka w postępowaniu upadłościowym?

Syndyk to organ postępowania upadłościowego. W postanowieniu o ogłoszeniu upadłości, to sąd wyznacza syndyka. Jednocześnie dłużnik traci prawo zarządzania majątkiem na rzecz syndyka masy upadłościowej. Ten ostatni ustala listę wierzytelności, zawiadamia wierzycieli o ogłoszeniu upadłości, likwiduje majątek, chroni majątek przed zniszczeniem i prowadzi do zaspokojenia wierzycieli. W postępowaniu to syndyk proponuje plan spłaty, który następnie jest zatwierdzany przez Sąd.

Wyciąg z art.  491⁵.  [Postanowienie o ogłoszeniu upadłości]
1.       Uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:
1)       wymienia imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika (upadłego), a jeżeli upadły nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
1a)     wymienia NIP, jeżeli upadły miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
2)       określa, że upadły jest osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej;
3)       wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności syndykowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze; dla wierzycieli, o których mowa w art. 216aa ust. 1, wskazuje adres do zgłoszenia wierzytelności syndykowi;
4)       wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione przez wpis w księdze wieczystej, do ich zgłaszania syndykowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym; dla wierzycieli, o których mowa w art. 216aa ust. 1, wskazuje adres do zgłoszenia praw oraz praw osobistych i roszczeń ciążących na nieruchomości syndykowi;
5)       wyznacza syndyka;
6)       określa, czy postępowanie upadłościowe będzie prowadzone w trybie określonym w art. 491¹ ust. 1 czy 2;
7)       jeżeli postępowanie upadłościowe będzie prowadzone w trybie określonym w art. 491¹ ust. 2, w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości sąd określa również, czy funkcje sędziego-komisarza oraz zastępcy sędziego-komisarza będzie pełnił sędzia czy referendarz sądowy.

Czy w postępowaniu upadłościowym przydatne jest korzystanie z pomocy prawnej radcy prawnego?

Upadłość konsumencka jest szansą na odzyskanie wolności finansowej dla osób, które nie są w stanie samodzielnie spłacić swoich długów.

Tak, w postępowaniu upadłościowym przydatne jest korzystanie z pomocy prawnej radcy prawnego. Upadłość konsumencka jest złożonym procesem prawnym, a radca prawny może pomóc Ci w przygotowaniu i złożeniu wniosku o upadłość, a także w reprezentowaniu Cię przed sądem. Radca prawny może również pomóc Ci w negocjowaniu z wierzycielami i w ochronie Twoich interesów w postępowaniu upadłościowym.

Jeśli rozważasz ogłoszenie upadłości konsumenckiej, warto skonsultować się z radcą prawnym, aby dowiedzieć się, czy jest to dla Ciebie najlepsze rozwiązanie i jakie są Twoje szanse na sukces. Radca prawny może również pomóc Ci zrozumieć konsekwencje ogłoszenia upadłości konsumenckiej i może pomóc Ci w przygotowaniu planu oddłużenia.

Korzystanie z pomocy prawnej radcy prawnego w postępowaniu upadłościowym jest dobrowolne, ale jest to bardzo zalecane. Radca prawny może pomóc Ci uniknąć błędów, które mogą mieć negatywne konsekwencje dla Twojej sytuacji finansowej.